“Çocuklarınıza doğumdan itibaren kitap okuyunuz” önerilerini görmüş, hakkında yazılar okumuş ve her zaman destekçisi olmuş bir eğitimciyim. Fakat anne olduktan sonra bunu artık sadece desteklemiyor, bir uygulayıcı konumunda bu tespitlerin doğruluğunu şaşkınlıkla ve hayranlıkla görüyorum; yaşıyorum.
Oğlum Serdar henüz küçücük bir bebekken ona resimli kartlar ve kitaplarla kelimeleri tanıtıyordum. Herhangi bir tepki yoktu, ta ki Serdar biraz büyüyene kadar. Yaşını doldurmaya yakın basit hikaye kitaplarını okumaya başlamıştık. Konuşarak ona anlatamadığım şeyleri, kitaptaki karakterler benim yerime ona anlatıyor ve Serdar onları taklit etmeye çalışıyordu. Örneğin, “Max, uçağını uçurmayı çok severmiş” cümlesini okuduğum anda; Serdar elini uçak yapıp “Vuuuuh” diye taklitler yapıyordu.
Çocuklara kitap okumanın etkilerini kendi hayatında görmüş bir eğitimci olarak özellikle de okul öncesi dönemdeki ders planlamalarımızda hikayelere ağırlık vermekle ne kadar doğru bir karar verdiğimize bir kez daha ikna oldum.
Yine kaynaklar gösteriyor ki, bir kitabı dümdüz okumak faydalı olmakla birlikte, aslında o kitaptan alabileceğimizi verimi de oldukça büyük bir oranda azaltıyor.
Dolayısıyla, sesli okumalarınıza ekleyeceğiniz birkaç değişiklikle, daha verimli bir okuma deneyimi elde edebilirsiniz.
Sizler için bu konu hakkında faydalanabileceğiniz 7 öneri derledim:
1. Kitabın Başlığını, Yazarın Adını ve Çizerin Adını Okuyun:
Çocuklarımızın bu 3 kavram ile tanışmasını sağlamak önemli bir unsur. Onlara bunların ne anlama geldiğini, yazar kimdir, çizer kimdir diye öğretmek; kitap okuma kültürü kazanmak için önemli. Ayrıca, her bir kitabın gerçek insanlar tarafından yazıldığını bilmek ve hatta onları tanımak çocukların kitapla olan ilişkilerini de sağlamlaştırabilir. Bunu “Bu kitabı Roald Dahl adındaki bir yazar yazmış ve Quentin Blake adında bir ressam çizmiş” gibi çocuğa anlamlı gelecek ifadelerle yapabilirsiniz.
2. Çocuğunuzdan Tahminde Bulunmasını İsteyin:
Kitabın kapağına bakın, ismini okuyun ve çocuğunuzdan o kitabın neyle ilgili olabileceğini, hatta kitapta neler olabileceğiyle ilgili tahminlerde bulunmasını isteyin. Birçok çocuk cevabı bilmediği ve doğru cevap vermek istediği için başta rahat olmayabilir; ama siz bunun doğru bir cevabı olmadığını ve tahmin etmenin ne kadar eğlenceli olabileceği hakkında onu cesaretlendirebilirsiniz. Kitabın ortalarına geldiğinizde, bu kez de sonu için bir tahminde bulunmasını isteyebilir, hatta kendi tahmininizi de söyleyebilirsiniz. Böylelikle sizin de tahmininizin doğru olmadığını görmesini sağlayabilir ve yanlış tahminde bulunmanın kabul edilebilir olduğunu onun için modelleyebilirsiniz.
3. Resimlerde Ne Olduğunu Sorun:
Çocuğunuzla kitaptaki resimler hakkında konuşmanız ve onları incelemeniz, çocuğunuzun “çıkarım ve yorum yapma becerilerini” geliştirir. Sadece bunun kitaptaki her resim için yapılması kitabın akışını bozacağı için pek de önerilmiyor.
4. Okurken Parmağınızla Takip Edin:
Okumayı henüz öğrenmemiş çocuğunuzla kitap okurken kelimeleri parmağınızla gösterip takip ettiğinizde, çocuğunuz kelimeleri soldan sağa ve sayfanın yukarısından aşağıya doğru bir düzende okuduğunuzu anlar. Tabii bunu her kitap okuyuşunuzda ve her bir sayfa için değil, zaman zaman yapmanız yeterli olacaktır.
5. Soru Sorun:
Bu da tıpkı bir önceki öneri gibi her zaman değil, zaman zaman yapılabilecekler arasında yer alıyor. Çocuğunuza her sayfada üçer soru sormanız hem hikayenin akışını bozar hem de çocuğunuzu sıkabilir. Bunun yerine hikayede yeri geldikçe “Annesi marketten neye ihtiyaç duyduğunu söylemişti? “gibi hatırlatıcı sorular, “Sence annesi markete nasıl gidecek?” gibi akıl yürütme soruları ya da “Akşam yemeği pişirmek için sen marketten neler alırdın?” gibi fikir geliştirme soruları sorabilirsiniz.
6. Aynı Kitabı Tekrar Tekrar Okuyun:
Bunu 2 yaşındaki oğlumla sürekli deneyimliyorum. Zaten sevdiği bir kitapsa, kendisi okumam için bana günaşırı kitapları getiriyor ama sanırım bir kitabı sevmesinin ana nedenlerinden birisi benim o kitabı birden fazla kez ona okumuş olmam. Tabii üstü üst üste değil, ama her gün mutlaka!
7. Kitaplardan Keyif Alın – Gerçekten de:
Burada yazılan her şeyi harfi harfine yapabilir, çocuğunuza 1000 kitaplık bir koleksiyon sağlayabilir ya da onu her hafta kütüphaneye götürebilirsiniz; ama çocuğunuz sizin de tüm bu süreçlerden keyif aldığınızı gözlemleyemez ise, üzgünüm ama bu durum onun bir kitapsever olma ihtimalini düşürür. Oğlumun okumam için bana sürekli getirdiği kitapların aslında onunla en keyifle okuduğumuz kitaplar olmalarının bir tesadüf olmadığını artık biliyorum. Çocuklarımıza sesli kitap okumaktan keyif almalı ya da keyifle okuyacağımız kitaplar seçmeliyiz, zira bunu yapabileceğimiz zaman sandığımızdan çok daha kısa.
Yazan ve Derleyen:
Yasemin İslah Oğuzkent
Yabancı Diller Koordinatörü
KALEV Eğitim Kurumları
Bu yazı da ilginizi çekebilir:
